Không chỉ quả mướp, lá của nó cũng có thể dùng làm rau ăn giúp thanh nhiệt, mát gan. Tuy nhiên, nhiều người không biết đã bỏ đi.
Cây rau bộ phận nào cũng dùng được
Mướp là một loại quả rất quen thuộc đối với người dân nước ta, vì dễ trồng và chăm sóc. Theo Đông y, mướp có vị ngọt, tính mát, không độc, có tác dụng điều kinh, chỉ đới, bình can tức phong, thanh nhiệt, nhuận da, thông kinh lạc, thông đại tiểu tiện, hành huyết mạch. Mướp già có thể dùng làm thuốc để khử phong, hóa đờm, lương huyết, giải độc, sát khuẩn, thông kinh lạc, thông sữa.
Nhiều người hiện nay khi trồng mướp chỉ dùng quả khi còn non để làm rau ăn, các bộ phận như vỏ, xơ khi quả già, thân cây, nhất là lá đều bị bỏ đi.
Quả, vỏ, lá, thân cây mướp đều có thể dùng làm rau ăn. Ảnh: DT.
Y dược học hiện đại phát hiện không chỉ quả mà lá của cây mướp có vị đắng, chua, tính hơi lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, chống viêm, giảm ho, giải độc, tiêu thũng. Trong Đông y, lá mướp tươi giã nát, đắp chữa mụn nhọt, sưng tấy, phát ban ở trẻ em. Dịch ép từ lá mướp có tác dụng điều kinh.
Dưới đây là các bài thuốc có thể chữa bệnh từ lá cây mướp:
Tốt cho gan
Lá mướp già sau khi phơi khô, dùng hãm trà hoặc đun nước uống đều rất tốt cho lá gan. Bởi vì nó có tác dụng thanh nhiệt, thải độc mạnh mẽ. Ngoài ra, một số thành phần trong các bộ phận của cây mướp nói chung và lá mướp nói riêng còn có thể đẩy nhanh trao đổi chất, giảm tích tụ mỡ thừa và kháng viêm. Từ đó hạn chế mỡ gan, nóng gan và viêm gan.
Chữa bệnh ngoài da
Không ít người thường gặp rắc rối với các bệnh về da, trong đó bệnh viêm da thần kinh lại càng khốn khổ hơn. Trong trường hợp này, nếu dùng lá mướp để chữa thì bệnh viêm da thần kinh có thể được cải thiện.
Theo các chuyên gia y học cổ truyền, hãy nghiền lá mướp tươi thành từng miếng nhỏ rồi chà xát lên vùng bị ảnh hưởng cho đến khi vùng đó chuyển sang màu đỏ hoặc thậm chí có thể nhìn thấy máu ẩn. Lặp lại phương pháp điều trị này mỗi tuần một lần, với 2 lần trong một đợt điều trị. Nếu kiên trì, bạn sẽ có thể khỏi bệnh viêm da thần kinh cùng một số bệnh viêm nhiễm ngoài da khác như mụn nhọt, lở loét, nước ăn chân…
Lá mướp cuốn thịt và tôm. Ảnh: DT.
Trị viêm họng
Cách làm rất đơn giản, bạn chỉ cần lấy một vài lá mướp rửa sạch, đem giã nhỏ rồi thêm ít muối hạt và nước vào. Sau đó đem chắt bỏ phần bã để lấy phần nước, dùng nước cốt này để uống hoặc ngậm mỗi lần một ít, ngày 3 – 4 lần, giúp trị ho, ho có đờm, viêm họng rất tốt.
Tốt cho răng miệng
Uống trà từ lá mướp phơi khô được xem là phương pháp làm trắng răng, trị hôi miệng và bảo vệ nướu rất tốt. Một số người lớn tuổi còn cho rằng thức uống này giảm đau răng, ngừa sâu răng.
Còn có một bài thuốc trong y học cổ truyền trị bệnh răng miệng, nhất là chảy máu răng hoặc lợi từ lá mướp. Đó là lá mướp đem phơi khô, đốt tồn tính (đốt cháy nhưng không để cháy thành tro), tán thành bột mịn, hòa với dầu vừng, bôi lên chân răng sẽ giúp cải thiện tình trạng chảy máu.
Điều trị bỏng
Trong cuộc sống, nhiều người có thể vô tình bị bỏng do nước sôi hoặc các vật dụng khác có nhiệt độ cao hơn. Trong trường hợp này, ngoài việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời, bạn cũng có thể sử dụng tác dụng chữa bệnh của lá mướp.
Lá mướp tươi rửa sạch, nghiền nát đắp da có thể làm dịu vết bỏng rất nhanh, nhanh lành thương. Sau đó, uống trà từ lá mướp khô còn giúp dịu da, làm đều màu da, giảm sẹo da vùng bị bỏng ở mức độ nhất định.
Lá mướp dùng tươi và khô đều được. Ảnh: DT.
Chữa phù thũng
Phù thũng là tình trạng nước, dịch trong cơ thể không thoát ra ngoài được mà tích tụ bên trong các mô, gây sưng, phù và đau nhức. Thường gặp nhất ở phần chân dưới và bàn tay, bụng hoặc ngực. Dùng 15g lá mướp tươi, 10g cây ngũ vị (cây cứt lợn) đem thái nhỏ, phơi hoặc sao khô, sau đó sắc lấy nước uống, sử dụng liên tục trong 5-7 ngày sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.
Tốt cho mắt
Quả mướp rất giàu vitamin A và lá mướp cũng vậy. Nhờ đó mà lá mướp cũng trở thành bài thuốc quý với mắt, giúp cải thiện thị lực. Ngoài ra, lá mướp còn chứa chất mangan cùng một số chất chống oxy hóa khác. Điều này giúp lưu thông máu tới mắt tốt hơn và chống mỏi mắt, giảm khô mắt, giảm nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng.
Cách dùng lá mướp để bảo vệ mắt, cải thiện thị lực thường là sấy hoặc phơi khô rồi đun nước uống. Tuy nhiên, bạn cũng có thể dùng lá mướp tươi để hãm trà, nhưng nên chọn lá già và ít lông sẽ tốt hơn.
Dưỡng trắng da, trị mụn và làm mờ thâm nám
Lá mướp có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm nên rất hiệu quả trong việc điều trị mụn nhọt, nhất là ở vùng da mặt. Lấy và lá mướp rửa sạch, giã nát, chắt lấy nước rồi dùng nước này bôi lên da sau khi làm sạch da. Tốt nhất là bôi vào buổi sáng sẽ giúp mụn trứng cá nhanh biến mất, làm mờ dần các sắc tố trên da, giúp da mềm mịn, trắng sáng hơn. Uống trà lá mướp khô hoặc lá mướp tươi đều đặn còn có thể tăng cường khí huyết, thúc đẩy trao đổi chất, đồng thời cung cấp vitamin C và chất chống oxy hóa. Từ đó dưỡng da trắng hơn từ bên trong, giảm tác động của tia cực tím hoặc nhiệt độ cao tới làn da.