Bài văn kể về ngành nghề của bố mẹ của một em học sinh lớp 3 với đầy đủ các chi tiết sinh động nhưng khiến người lớn đọc xong phải ‘hết hồn hết vía’ cô giáo chấm điểm 1 và yêu cầu mời phụ huynh đến gặp cô ngay.
Cụ thể, khi được cô giáo giao cho chủ đề ‘viết đoạn văn miêu tả công việc của bố mẹ em’ nhóc tỳ đã ngay lập tức liên tưởng đến công việc của bố mẹ mình hàng ngày và chọn mẹ làm nhân vật chính cho tác phẩm. Bằng sự thẳng tính, chân thực qua những gì quan sát được khi cậu bé ở nhà với bố mẹ mỗi ngày, bài văn viết về công việc của bố mẹ đã ra đời với nội dung như sau:
Bài làm được viết với nội dung như sau: “Công việc của mẹ em là mẹ em làm nội trợ. Hằng ngày, đồng hồ kim ngắn chỉ vào số 6, kim dài chỉ vào số 3 là cả nhà phải giữ im lặng cho mẹ em làm việc. Có lần em và em trai em đùa nghịch rõ to, đã bị mẹ tát cho mỗi đứa một cái và bảo: “Bọn con có im ngay đi không, nhầm hết cả của mẹ bây giờ?”.
Trong lúc làm việc mẹ em rất tập trung, thỉnh thoảng lại nói một nhân bảy mươi bạch thủ dàn tổng chia hết cho ba. Mẹ bảo, phải học Toán thật giỏi mới làm được.
Hôm em xem trên vô tuyến có chú chim bồ câu đưa thư, em liền nhớ đến mẹ cứ hay quát bố: Chuyển giấy cho nhà Dung Phượng chưa, có mỗi việc đấy quên suốt thế, nó nổ cho một cái thì bán nhà ra đê mà ở. Em sợ bố hay quên lại phải bán nhà ra đê ở nên đã nảy ra suy nghĩ bảo với mẹ em: “Mẹ ơi mẹ nuôi chim bồ câu đi mẹ buộc giấy vào chân chim bồ câu để nó chuyển đến nhà bác Phượng đi, nó nổ một cái thì phải bán nhà, con sợ ra đê ở lắm!
Mẹ định giơ tay tát, em đã phải chạy kịp. Mẹ bảo ai có hỏi thì phải bảo mẹ tao làm nội trợ, còn công việc của bố em là đi đ/á/n/h bài và nấu cơm cho cả nhà“.
Đọc xong bài làm của học sinh, giáo viên dạy Văn cho cậu nhóc này đã chấm 1 điểm, kèm với đó là lời nhận xét mời phụ huynh lên gặp cô vào ngày hôm sau khiến ai xem qua cũng dở khóc dở cười.
Từng chi tiết cậu bé nêu ra đều có đầy đủ dẫn chứng sinh động, không bỏ sót bất kỳ sự kiện nào mỗi ngày của bố mẹ. Điều này chứng tỏ nhóc tỳ ở nhà đã quan sát bố mẹ rất kỹ. Với độ tuổi tiểu học nghĩ gì nói nấy, cậu bé không chút do dự khi tường thuật lại chi tiết mọi chuyện xảy ra trong nhà.
Không chỉ giáo viên, mà hẳn bố mẹ nhóc tỳ sau khi đọc được tác phẩm của con trai cũng sẽ “giật mình”, họ có lẽ chưa bao giờ nghĩ đến việc trong nhà lại có cái camera chạy bằng cơm thế này.
Tuy nhiên, nhiều người cảm thấy khó hiểu trước việc cô giáo cho bài văn của học sinh 1 điểm, trong khi đó rõ ràng đứa trẻ không bịa đặt, nói dối mà tả rất đúng chuyện trong nhà. Dù công việc của bố mẹ nhóc tỳ có phần “nhạy cảm”, nhưng đó cũng là vấn đề xuất phát từ chính bố mẹ cậu bé chứ không phải bản thân cậu. Lỗi duy nhất của bài làm mà giáo viên có thể trừ bớt điểm của học sinh là đứa trẻ còn sai chính tả khá nhiều.
Dạy trẻ tiểu học viết văn là một quá trình cần sự kiên nhẫn và hướng dẫn cụ thể. Ở độ tuổi này, trẻ đang phát triển khả năng ngôn ngữ và tư duy, vì vậy cha mẹ và giáo viên cần sử dụng những phương pháp đơn giản, dễ hiểu để giúp trẻ tiếp cận và làm quen với việc viết văn. Dưới đây là các bước hướng dẫn hiệu quả:
1. Giới thiệu chủ đề
Bước đầu tiên là giúp trẻ hiểu chủ đề bài viết. Cha mẹ hoặc giáo viên nên giải thích ý nghĩa của đề bài và tạo cảm hứng cho trẻ bằng cách liên hệ chủ đề với những trải nghiệm gần gũi trong cuộc sống.
2. Xây dựng dàn ý
Trẻ tiểu học cần được hướng dẫn xây dựng dàn ý rõ ràng để định hướng bài viết. Dàn ý đơn giản có thể gồm ba phần: mở bài (giới thiệu), thân bài (miêu tả chi tiết) và kết bài (cảm nhận hoặc kết luận). Hãy giúp trẻ liệt kê những ý chính sẽ viết trong mỗi phần. Ví dụ, với bài tả mùa hè, thân bài có thể chia ra thành: thời tiết mùa hè, hoạt động mùa hè, và cảm xúc của trẻ trong mùa hè.
3. Phát triển ý tưởng
Sau khi có dàn ý, trẻ cần học cách phát triển các ý tưởng bằng cách sử dụng câu văn chi tiết. Cha mẹ và giáo viên nên khuyến khích trẻ miêu tả rõ ràng, cụ thể thay vì viết chung chung. Đặt câu hỏi giúp trẻ mở rộng ý tưởng: “Thời tiết mùa hè như thế nào? Nắng có làm em cảm thấy nóng không? Em thường làm gì khi trời nắng?”
4. Sử dụng ngôn ngữ phù hợp
Ở độ tuổi tiểu học, trẻ cần học cách sử dụng ngôn ngữ mạch lạc và dễ hiểu. Giáo viên có thể giới thiệu cho trẻ các từ ngữ miêu tả và từ nối để câu văn của trẻ trở nên sinh động và liên kết chặt chẽ. Đồng thời, hướng dẫn trẻ cách sử dụng dấu câu, câu hỏi và câu cảm thán để tạo phong phú cho bài viết.
5. Chỉnh sửa và hoàn thiện
Sau khi trẻ hoàn thành bài viết, bước cuối cùng là chỉnh sửa. Hãy cùng trẻ đọc lại bài văn và kiểm tra lỗi chính tả, ngữ pháp, cũng như cấu trúc câu. Giáo viên có thể gợi ý trẻ cách sắp xếp lại câu, sửa lỗi từ ngữ hoặc thêm chi tiết cho bài văn thêm sinh động.