Nhiều người có thể nghĩ rằng tôi và chồng mình là những người cha mẹ khắc nghiệt. Nhưng sống đến từng này tuổi, trải qua biết bao thăng trầm của cuộc đời, chúng tôi nhận ra một điều: không ai có thể sống thay cuộc đời của người khác, dù đó có là con ruột mình đi chăng nữa.
Chúng tôi có ba đứa con – hai trai, một gái. Từ khi các con còn nhỏ, tôi và chồng đã luôn dạy chúng về tính tự lập. Tôi không muốn chúng dựa dẫm vào bố mẹ, bởi cuộc sống này khắc nghiệt lắm. Tôi và chồng đều là những người từ nghèo khó vươn lên, biết rõ rằng không ai có thể mãi mãi dựa vào ai. Chúng tôi làm việc chăm chỉ, tích góp cả đời để có số tiền tiết kiệm 20 tỷ đồng, nhưng chúng tôi quyết định sẽ không cho bất kỳ đứa con nào đồng nào. “Đời ai người nấy lo” – đó là phương châm sống của chúng tôi.
Từ khi các con ra trường và bắt đầu cuộc sống riêng, tôi đã luôn nói với chúng rằng chúng tôi sẽ không giúp đỡ tài chính, trừ những trường hợp thật sự khẩn cấp. Điều đó khiến chúng đôi lúc bất mãn, đặc biệt là thằng cả – Hùng.
Hùng là con trai lớn, cũng là người mà tôi từng đặt nhiều kỳ vọng nhất. Thằng bé thông minh, học giỏi, và từ nhỏ đã tỏ ra có chí tiến thủ. Sau khi tốt nghiệp đại học, Hùng lập gia đình và tự mình mở công ty riêng về xây dựng. Vợ nó cũng là người phụ nữ sắc sảo, biết cách điều hành công việc và hỗ trợ chồng. Thời gian đầu, công ty của Hùng phát triển rất tốt, doanh thu ổn định và có những hợp đồng lớn. Tôi cảm thấy tự hào về nó, vì con trai mình đã đi đúng hướng, không cần sự giúp đỡ từ bố mẹ.
Còn Minh, con trai thứ hai, làm việc trong ngành công nghệ, tính tình ít nói nhưng lại rất kiên nhẫn và chăm chỉ. Cậu con út của tôi, Linh, là một cô gái mềm mỏng, từ bé đã được chiều chuộng nhưng vẫn rất độc lập, giờ đã có gia đình và sống ở nước ngoài. Mỗi đứa đều có cuộc sống riêng, và như đã thống nhất từ đầu, vợ chồng tôi không can thiệp hay chu cấp gì cho chúng.
Nhưng Hùng, với tính cách mạnh mẽ và tham vọng lớn, không dừng lại ở mức độ thành công ban đầu. Nó bắt đầu mở rộng công ty, vay mượn và đầu tư vào những dự án lớn hơn. Mỗi lần nói chuyện với nó, tôi đều cảm nhận được sự tự tin và đôi chút tự mãn. Mặc dù vậy, tôi cũng không nói nhiều, chỉ khuyên nhủ nhẹ nhàng. “Kinh doanh là phải cẩn thận, không nên quá vội vã hay mạo hiểm,” tôi thường nhắc nhở. Nhưng Hùng luôn đáp lại bằng giọng điệu tự tin: “Bố mẹ yên tâm, con biết mình đang làm gì.”
Mọi chuyện tưởng chừng như suôn sẻ, cho đến một ngày, tôi và chồng nhận được tin từ Hùng: nó bị vỡ nợ. Công ty của nó không còn khả năng thanh toán các khoản vay khổng lồ mà nó đã vay để đầu tư vào các dự án bất động sản không thành công. Những dự án đó bị đình trệ, thị trường đóng băng, và Hùng bị đẩy vào cảnh nợ nần chồng chất.
Ngày nó gọi điện, giọng nói run rẩy và căng thẳng:
- Bố mẹ… công ty con phá sản rồi. Con nợ rất nhiều tiền. Con cần một khoản lớn để trả nợ, nếu không con sẽ mất hết tất cả… Xin bố mẹ giúp con lần này!
Tôi ngồi đó, nghe những lời con trai nói mà lòng quặn thắt. Hùng đang tuyệt vọng, và nó không còn ai để cầu cứu. Tôi biết, nếu không giúp đỡ, Hùng có thể phải đối mặt với pháp luật, có thể mất hết tài sản, và tệ hơn, có thể kéo theo cả gia đình vào cảnh khốn khó.
Chồng tôi, ngồi cạnh, mặt lạnh tanh, không nói gì. Ông không quay sang nhìn tôi, cũng không đáp lại ngay lời Hùng. Sau một lúc im lặng, ông chỉ thở dài rồi nói:
- Bố mẹ đã từng nói rồi, đời ai người nấy lo. Chúng ta đã cho con mọi thứ cần thiết để trưởng thành, nhưng sự lựa chọn của con là của con. Bố mẹ không thể sống thay con được.
Tôi biết chồng tôi cứng rắn, và đúng với tính cách của ông, ông sẽ không dễ dàng bỏ nguyên tắc của mình, dù có phải đối mặt với sự đau khổ của con cái. Nhưng nhìn Hùng trong tình cảnh này, lòng tôi như bị dày vò. Tôi cảm thấy muốn giúp con, nhưng lại biết rằng điều này đi ngược lại những gì chúng tôi đã dạy bảo bấy lâu.
Hùng im lặng một lúc, rồi nghẹn ngào:
- Bố mẹ thực sự sẽ không giúp con sao? Nếu không có bố mẹ, con sẽ mất hết…
Tôi nhìn chồng, và nhìn lại chính mình trong gương. Đối với người làm cha làm mẹ, chứng kiến con mình rơi vào cảnh bế tắc mà không thể giúp đỡ là điều đau đớn nhất. Nhưng tôi cũng biết, nếu chúng tôi ra tay cứu giúp lần này, Hùng có thể sẽ không bao giờ học được bài học từ sai lầm của mình.
Vài tuần sau, Hùng mất hết tài sản. Công ty phá sản, nhà cửa bị ngân hàng tịch thu. Những món nợ lớn khiến gia đình Hùng rơi vào khủng hoảng. Vợ Hùng đưa hai đứa con về nhà mẹ đẻ sống tạm, còn Hùng phải chuyển đến ở nhờ nhà một người bạn.
Dù đau lòng, nhưng cả tôi và chồng đều quyết định giữ vững nguyên tắc. Chúng tôi vẫn không ra tay giúp đỡ Hùng về mặt tài chính, mặc dù có thừa khả năng. Chúng tôi chỉ hỗ trợ về mặt tinh thần, khuyên nhủ nó đứng dậy từ vấp ngã và tìm cách làm lại từ đầu.
Ban đầu, Hùng giận dữ, trách móc chúng tôi. Nó không hiểu tại sao bố mẹ lại có thể lạnh lùng như vậy, trong khi chỉ cần một phần nhỏ trong số tiền tiết kiệm của chúng tôi cũng đủ giúp nó thoát khỏi cảnh nợ nần. Nhưng dần dần, Hùng bắt đầu chấp nhận thực tế. Nó phải bán đi những món đồ cá nhân, làm việc vặt để kiếm sống. Những tháng ngày khó khăn khiến nó suy nghĩ lại về những quyết định sai lầm của mình.
Một năm sau biến cố, Hùng đã tìm được một công việc mới, với mức lương đủ sống. Nó không còn sự hào nhoáng như trước, nhưng có lẽ đây chính là bài học đắt giá nhất mà nó từng trải qua. Còn chúng tôi, dù đau lòng, nhưng tin rằng quyết định của mình là đúng.
Nhìn lại, tôi không hối hận về quyết định không giúp con về mặt tài chính. Dù biết rằng chúng tôi có thể đã cứu được Hùng khỏi nợ nần, nhưng điều đó sẽ không giúp nó trưởng thành hơn. Đôi khi, sự nghiêm khắc chính là cách tốt nhất để giúp con mình hiểu ra giá trị của tự lập và chịu trách nhiệm cho những sai lầm của mình.
Cuối cùng, Hùng đã tự đứng dậy sau cú vấp ngã. Nó không còn trách móc chúng tôi nữa, mà ngược lại, cảm ơn vì đã để nó tự mình đối mặt với khó khăn. Chúng tôi tin rằng, bằng cách này, con cái mới thực sự trưởng thành và hiểu được giá trị của cuộc sống.