Các cụ thường khuyên con cháu không nên ăn lươn trông trăng vì loài lươn này có độc, có thể gây hại cho sức khỏe.
“Lươn trông trăng” là gì? Liệu loại lươn này có thực sự tồn tại trong thực tế?
Theo truyền thuyết dân gian, “lươn trông trăng” là loại lươn đồng có kích thước lớn hơn nhiều so với lươn ruộng thông thường và có hai đặc điểm nổi bật. Đầu tiên, chúng rất thích ăn xác chết, đặc biệt là xác của chó mèo. Thứ hai, loại lươn này thường xuất hiện vào những đêm trăng tròn, ngẩng đầu nhìn lên mặt trăng, vì vậy người ta gọi chúng là lươn mặt trăng.
Do những truyền thuyết này, nhiều người tin rằng lươn trông trăng không thể ăn được. Một số nơi còn cho rằng chúng có thể có độc, và việc tiêu thụ chúng có thể dẫn đến ngộ độc và thậm chí tử vong.
Theo truyền thuyết dân gian, “lươn trông trăng” là loại lươn đồng có kích thước lớn hơn nhiều so với lươn ruộng thông thường và có hai đặc điểm nổi bật.
Vậy liệu “lươn trông trăng” có thật hay không? Nếu có, làm thế nào để nhận biết và tránh mua nhầm, bởi vì ăn phải có thể rất nguy hiểm? Về lý thuyết, ghi chép về lươn ngắm trăng đã xuất hiện từ thời nhà Minh ở Trung Quốc, kể về một chàng trai trẻ ăn phải loại lươn này và sau đó bị ngộ độc dẫn đến tử vong. Chính vì vậy, dân gian đã truyền miệng rằng lươn trông trăng rất độc và không thể ăn.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những ghi chép này chủ yếu mang tính thần thoại và không có độ tin cậy cao. Thực tế, việc ăn lươn đồng đã tồn tại từ lâu ở Việt Nam, từ miền Bắc đến miền Nam, và chưa có trường hợp nào ghi nhận ngộ độc hoặc tử vong do ăn lươn đồng.
Nếu bạn từng bắt lươn đồng, có thể thấy chúng đôi khi nhô đầu lên khỏi mặt nước. Hiện tượng này xảy ra khi chất lượng nước kém, thiếu oxy, buộc lươn phải ngoi lên để thở. Hơn nữa, lươn đồng là loài hoạt động chủ yếu vào ban đêm và thường dễ thấy hơn vào những đêm có trăng sáng, đặc biệt là những con lươn ruộng lớn. Nhiều người lớn tuổi ở nông thôn thường nói rằng lươn càng to thì càng không ngon, có thể vì đó là “lươn trông trăng”.
Tại sao không nên ăn “lươn trông trăng”?
Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng thường ăn xác thối. Điều này liên quan đến thói quen ăn uống của lươn ruộng, một loài cá ăn thịt hung dữ với chế độ ăn đa dạng, bao gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim và thậm chí cả rắn.
Khi không đủ thức ăn, lươn ruộng sẽ không từ chối bất kỳ loại mồi nào, kể cả xác động vật như chó hoặc mèo. Những con lươn lớn thường ăn nhiều xác động vật chết, dẫn đến việc chúng có thể tích tụ vi khuẩn và ký sinh trùng. Vì lý do này, lươn lớn được coi là không an toàn để tiêu thụ.
Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng thường ăn xác thối.
Thứ hai, lươn lớn có thể mang độc tính cao hơn. Mặc dù lươn đồng thực sự có độc, nhưng chất độc chủ yếu nằm trong máu thay vì trong thịt. Độc tính của lươn đồng tăng lên theo kích thước, và việc chế biến lươn lớn trở nên khó khăn hơn, đặc biệt là khi cần loại bỏ nội tạng và máu. Nếu không nấu chín kỹ hoặc không đủ thời gian, nguy cơ ngộ độc sẽ rất cao.