Chiều 29 Tết, trong cái lạnh cắt da cắt thịt của miền Bắc, ông Tú ngồi thẫn thờ bên bậu cửa. Căn nhà vắng lặng chỉ còn tiếng rít của gió luồn qua những khe cửa cũ kỹ. Bà Tú thì đang lúi húi trong bếp, nấu nồi bánh chưng cuối cùng, nhưng đôi mắt cứ thỉnh thoảng lại đỏ hoe vì cay khói hay vì những ký ức chực trào trong tim – không ai biết được.
“Ông à, năm nay chắc nó cũng không về đâu…” – Bà Tú thở dài, cố gắng không để giọng mình run rẩy.
Ông Tú không đáp. Ông chỉ khẽ gật đầu, ánh mắt buồn rười rượi nhìn lên tấm hình cưới duy nhất còn treo trên tường – ảnh cô con gái út, Vân, trong chiếc váy cưới trắng tinh, cười rạng rỡ bên chồng. Bức ảnh ấy được chụp ba năm trước, ngày con gái ông rời quê đi theo chồng về thành phố – nơi mà ông bà chưa một lần đặt chân đến, cũng không ngờ đó là nơi chôn vùi cả cuộc đời con gái mình.
Ông Tú và bà Tú vốn là nông dân nghèo nhất xã. Bao năm tần tảo, vợ chồng ông mới nuôi nổi ba người con khôn lớn nên người. Trong ba đứa, Vân – cô con gái út – là người ông thương nhất. Vân sinh ra đã yếu ớt, bị suy dinh dưỡng từ bé, nên ông lúc nào cũng dành cho con một sự quan tâm đặc biệt. Cũng vì nghèo quá, ông luôn cảm thấy có lỗi với con, cảm thấy mình bất lực khi không thể cho con một cuộc sống đủ đầy.
Rồi năm đó, vào mùa khô hanh tháng Ba, một người đàn ông trẻ từ thành phố về làng để giám sát công trình xây cầu. Anh ta tên là Thành – cao ráo, bảnh bao, ăn nói ngọt như mía lùi. Thành nhanh chóng để ý đến Vân – một cô gái nông thôn hiền lành, xinh xắn với làn da rám nắng và đôi mắt trong veo. Chỉ sau vài tháng, Thành đã chinh phục được trái tim của cô gái hai mươi tuổi ấy.
Khi Vân mang chuyện lấy chồng ra nói với bố, ông Tú giật mình. Ông biết con gái mình ít va chạm, lại quá ngây thơ. Ông đã khuyên con rất nhiều:
– Con gái ơi, lấy chồng xa khổ lắm… Có chuyện gì xảy ra thì bố mẹ cũng không chạy tới được. Ở gần còn có nơi mà nương tựa, lỡ mai này…
Nhưng Vân không nghe. Cô tin vào tình yêu đầu đời, tin rằng Thành sẽ cho mình một mái ấm hạnh phúc. Đám cưới diễn ra chóng vánh, đơn sơ. Hôm đó, trời đổ mưa. Người ta bảo cưới mưa là điềm tốt, nhưng với ông Tú, đó là cơn mưa lạnh nhất đời ông.
Hai tháng sau lễ cưới, Vân có lần về thăm nhà. Cô gầy đi thấy rõ nhưng vẫn cười tươi, bảo rằng mình ổn, rằng nhà chồng tốt. Bà Tú ôm con khóc, hỏi đủ thứ nhưng con chỉ trả lời qua loa, vội vã rồi lại theo chồng về thành phố.
Từ đó trở đi, chỉ còn điện thoại là thứ duy nhất kết nối cha mẹ già với con gái út. Ban đầu, Vân vẫn hay gọi về, hỏi thăm bố mẹ, nhưng càng về sau, những cuộc gọi thưa dần. Đến năm thứ ba, ông Tú gọi mãi mà không ai bắt máy. Hỏi bên nhà chồng thì họ chỉ bảo “Vân bận”, “nó đang đi đâu đó”, “nó đang mệt”…
Rồi cứ thế, ba cái Tết trôi qua, không có bóng dáng con gái trở về. Ông Tú nhớ con, đêm nằm cứ mơ thấy Vân ngồi bên giường, nũng nịu nói nhớ nhà. Có hôm tỉnh dậy, ông còn sờ tay xuống mép giường, tưởng như mới chạm được tà áo con gái.
Cuối cùng, ông quyết định lên đường.
– Bà ở nhà gọi thằng Bình sang trông giúp. Tôi lên thăm con gái. Tết này, nhất định tôi phải gặp được nó – ông nói, mắt rưng rưng.
Ông Tú bắt xe khách, ôm theo túi quà quê cùng ít tiền dành dụm sau khi bán đàn lợn. Chặng đường dài 800 cây số khiến ông mệt mỏi rã rời, nhưng trong tim ông vẫn cháy lên niềm hy vọng – được gặp con gái, được ôm nó vào lòng, được dặn nó vài lời trước giao thừa.
Đến nơi, ông lần theo địa chỉ mà con rể từng ghi lại. Căn nhà cao tầng khang trang, cánh cổng sắt lạnh lẽo. Ông bấm chuông.
Một cô gái trẻ ra mở cổng – là người giúp việc.
– Bác tìm ai?
– Cái Vân… vợ của cậu Bình… nó ở nhà không cháu?
Cô gái nhíu mày:
– Nhà này đâu có ai tên Vân… Vợ anh Bình tên Thu mà bác.
Lúc đó, từ trong nhà, Bình – con rể ông – bước ra. Thấy ông Tú, Bình tái mặt. Hắn lắp bắp:
– B… bố? Bố lên lúc nào vậy?
– Bố lên thăm cái Vân. Ba năm rồi nó chưa về quê ăn Tết.
Bình nhìn quanh rồi nói nhanh:
– Bố lên trễ rồi. Con đang bận chở vợ con đi chúc Tết sếp. Bố vào nhà ngồi nghỉ đi, ô sin nó lo cho bố. Con đi đã…
– Khoan, vợ con? Thế Vân đâu?
– Vân mất rồi bố ơi… gần một năm nay. Bị tai nạn. Con quên… không báo cho bố… xa quá mà…
Nói rồi, không một lời giải thích, không một giọt nước mắt, Bình phóng xe chở vợ mới đi mất hút.
Ông Tú đứng chết lặng. Trái tim ông như bị ai bóp nghẹt. Ông bước vào nhà, cánh cửa khép hờ, mùi nhang khói thoảng qua làm ông chùn chân. Trên bàn thờ, tấm ảnh con gái ông – Vân – đặt trang nghiêm với vòng hoa trắng đã úa màu.
Ông khuỵu xuống, tay run run chạm vào bức ảnh. “Con ơi… sao lại thế này hả con?” – ông gào lên, tiếng khóc vỡ òa.
Cô ô sin lúng túng không biết làm gì. Rồi một lúc sau, nhận được điện thoại của Bình, cô ta lạnh lùng bước tới, yêu cầu ông Tú rời khỏi nhà.
– Cậu chủ nói bác không được ở đây, bác đi giùm cho.
Không cam lòng, ông Tú lê bước ra ngoài, đứng thẫn thờ trước cổng nhà. May mắn thay, một người hàng xóm già tốt bụng thấy ông khổ sở bèn đưa về nhà, rót cho ly trà nóng, rồi bảo:
– Ông là bố con Vân à? Trời ơi, con bé tội lắm. Ông không biết gì sao?
Người hàng xóm ấy kể lại toàn bộ sự thật.
Vân từ ngày lấy chồng sống không khác gì người giúp việc. Cô phải dậy từ tinh mơ, lo hết việc nhà, bị mẹ chồng mắng chửi suốt ngày, thậm chí còn bị đánh đập chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt. Có lần, cô bị sẩy thai cũng do bị xô ngã.
Khi phát hiện chồng ngoại tình, Vân dám cãi, dám làm lớn chuyện. Nhưng chính đêm đó, trong lúc đuổi theo hắn ra phố, cô bị xe tải tông chết. Cái chết ấy cũng bị che giấu, không ai báo cho bố mẹ cô. Đám tang diễn ra lặng lẽ như chính cuộc đời thầm lặng của cô nơi đất khách.
Hôm sau, ông Tú đến nghĩa trang nơi người ta chôn cất con gái mình. Nơi đó, mộ Vân nằm lẻ loi, không một nén nhang, không một cành hoa.
Ông quỳ xuống, lấy tấm hình con gái ra, bật lửa thắp một nén hương.
– Con ơi… bố đến rồi đây… Sao con khổ quá vậy hả con?
Ông bật khóc như một đứa trẻ.
– Giá như ngày ấy… bố ngăn được con… Giá như con chịu nghe lời… bố đã không để con một mình chống chọi nơi đất khách…
Ông gục xuống mộ, vòng tay ôm lấy đất như ôm con vào lòng. Tết năm ấy, ông không về nhà. Ông ở lại thành phố ba ngày chỉ để mỗi sáng ra thăm con gái, thì thầm bên mộ:
– Bố sẽ đưa con về nhà… nơi con thuộc về…