Ngôi chùa nhỏ nằm sâu trong vùng núi Yên Hòa, tên là chùa Kim Liên. Chùa không lớn, không nổi tiếng, nhưng nằm giữa thiên nhiên tĩnh lặng, được người dân xung quanh kính trọng vì gốc đa cổ thụ phía sau, được gọi là “Cây Lặng”.
Không ai ngờ rằng, một ngày, chính gốc cây ấy lại là nơi mở ra một bí mật đau lòng, bị vùi lấp suốt hơn mười năm.
Sáng mùa xuân, sư trụ trì Thích Trí Nguyện đang quét lá sân chùa thì nghe tiếng chân chạy ngoài cổng. Một cậu bé tầm 12 tuổi, mặc áo thun cũ, mặt mũi bụi bặm, dáng vẻ mệt lả, thở dốc:
– Thưa thầy… cho con xin vào thắp một nén hương… chỉ một nén… ở gốc cây phía sau thôi ạ…
Sư thầy hơi ngạc nhiên. Cậu bé lạ hoắc, không phải dân trong vùng. Giọng cậu run run, nhưng ánh mắt đầy sự van lơn. Tay cậu nắm một nén hương nhỏ, đã hơi cong vì bị ép trong balo.
– Con ở đâu đến đây?
– Dạ… con đi với bố. Bố nói đợi ở bến xe… nhưng chờ mãi, bố không quay lại.
Cậu cúi đầu, cắn môi. Một giọt nước mắt rơi xuống tay cầm hương.
Sư thầy lặng người. Thầy nhìn kỹ cậu – đôi mắt quen thuộc, gò má xương xương, sống mũi cao nhưng gãy nhẹ – có nét giống ai đó.
– Sao con lại muốn thắp hương ở gốc đa?
Cậu rút ra một tấm ảnh cũ từ túi áo – ảnh đen trắng, chụp người phụ nữ trẻ bế đứa trẻ sơ sinh, đứng trước chính gốc đa sau chùa. Phía sau ảnh là dòng chữ bằng bút bi: “An – xin lỗi con. Mẹ không thể mang con theo được… 2011.”
Gốc đa sau chùa Kim Liên nổi tiếng linh thiêng, nhưng ít ai biết được chuyện gì nằm dưới nó. Khi cậu bé Nam (tên cậu bé) đặt nén hương xuống giữa những rễ cây ngoằn ngoèo, gió bỗng thổi mạnh, lá bay lả tả. Mùi đất ẩm nồng nặc dậy lên. Mấy chú tiểu đang quét sân thấy cảnh lạ, chạy tới.
Một chú tiểu vô tình dẫm chân lên rễ cây vừa bị bong đất, thì cảm giác như đạp phải vật gì cứng. Sư thầy cầm xẻng lại gần, nhẹ nhàng cào lớp đất mỏng.
Chỉ vài nhát xẻng, một mảnh vải ni-lông hiện ra, lấp ló phía dưới. Mọi người dừng lại, căng thẳng.
Đào kỹ hơn, dưới lớp đất là một hộp gỗ mục, nhỏ bằng hộp đựng giày trẻ em, bọc vải mỏng. Bên trong, một bộ hài cốt nhỏ – rõ ràng là của một đứa trẻ sơ sinh hoặc mới vài tháng tuổi.
Cả chùa lặng người.
Sự việc được báo lên xã và cơ quan chức năng. Sau quá trình xét nghiệm ADN, kết luận đưa ra khiến tất cả rúng động: Hài cốt là của một bé trai, mất khoảng năm 2011–2012, tức khoảng 12–13 năm trước – và có quan hệ huyết thống ruột thịt với cậu bé Nam.
Kết quả khẳng định: đó là anh ruột của Nam.
Cậu bé được sinh ra trước, nhưng mất ngay sau khi sinh vì bệnh tim bẩm sinh. Người mẹ, tên Nguyễn Thị Lan, khi ấy sống trong cảnh nghèo khổ, chồng bỏ, đã ôm con lên núi, xin tá túc ở chùa Kim Liên một thời gian. Khi con mất, không có giấy khai tử, không nơi chôn cất, bà đã xin các sư thầy cho chôn đứa bé dưới gốc đa – nơi “có gió, có bóng mát, không lạnh”.
Sau đó, bà rời đi, đưa theo đứa con thứ hai là Nam, khi ấy mới vài tháng tuổi, rồi mất liên lạc. Không ai biết bà đi đâu, sống ra sao. Có thể sau đó bà đã mất, và người cha – người đàn ông để Nam ở bến xe – có lẽ là người chồng cũ, hoặc chỉ là người nhận nuôi.
Cậu bé Nam sau đó ở lại chùa vài tuần. Cậu không nói nhiều, chỉ hay ngồi bên gốc đa, nhìn lên những tán lá xào xạc và hỏi thầy trụ trì:
– Sao con lại mơ thấy chỗ này, khi con chưa bao giờ đến?
Thầy trụ trì đáp:
– Có những sợi dây máu mủ, không cần trí nhớ cũng tự tìm được đường trở về…
Sau lễ cầu siêu cho đứa bé được chôn cất đàng hoàng, chùa Kim Liên dựng một tấm bia nhỏ cạnh gốc đa, khắc vỏn vẹn một dòng:
“An – con được yên nghỉ rồi.”
Chuyện về cậu bé lạ đến chùa, phát hiện hài cốt của anh mình, lan nhanh khắp vùng. Nhiều người tin đó là định mệnh. Cũng có người bảo, nếu không có nén hương ấy – không có giấc mơ ấy – thì linh hồn đứa bé kia mãi mãi không được ai nhắc đến, chôn vùi dưới rễ đa suốt cả đời người.
Một năm sau, Nam xin sư thầy cho được xuống tóc. Em không chọn ở lại làm sư, mà muốn lớn lên rồi đi tìm tung tích của mẹ, nếu còn có thể. Nhưng mỗi năm, đúng ngày hôm đó – em đều trở lại, thắp một nén hương, và ngồi bên gốc đa rất lâu.
Có lẽ, như lời sư thầy từng nói:
“Không phải ai đi lạc cũng là lạc đường. Có những người, đi thật xa… chỉ để tìm lại một điều đã quên mất trong tim.”