Tin mới

Hồng Thái thường xuyên di chuyển bằng ôtô từ TP HCM đến Rạch Giá, trên đường có liên tiếp 3 đoạn đường cao tốc, với độ dài khác nhau và chiếm khoảng 80% hành trình. Anh cho biết đã nhiều lần gặp phải tình trạng buồn ngủ, đi quá lối ra vì quãng đường đi quá “chán”.

“Tôi đi cao tốc đoạn TP HCM – Trung Lương thì còn đỡ vì có nhiều xe di chuyển, nhưng đến đoạn Trung Lương – Mỹ Thuận thì rất dễ buồn ngủ, vì đường vắng không nhiều xe chạy vào, và cao tốc này cảnh vật xung quanh hơi chán, lại đi chuyển liên tục với tốc độ cố định, nhiều khi khiến tôi rơi vào trạng thái vô thức, quên để ý cả biển báo lối ra”, Thái chia sẻ.

Hiện tượng buồn ngủ, quên sự vật sự việc trên đường khi đang lái xe được các nhà khoa học gọi là “thôi miên cao tốc” (Highway hypnosis), lần đầu được đề cập bởi giáo sư Griffith Wynne Williams vào năm 1963. Hội chứng này dễ xảy ra hơn khi tài xế thiếu ngủ, mệt mỏi, hoặc khi lái xe vào buổi tối.

Bên cạnh đó, có lý do khách quan khác cho việc này: quãng đường di chuyển đơn điệu và kéo dài. Các nghiên cứu chỉ ra rằng con đường dài, không có cảnh vật, không có điểm thu vị để thu hút mắt tài xế, ít ngã rẽ sẽ khiến tài xế dễ bị thôi miên cao tốc, cho dù tài xế đã ngủ đủ và nhiều kinh nghiệm.

Nhà tâm lý trị liệu Natacha Duke, giải thích về lý do trên Cleveland Clinic, rằng bộ não con người luôn cần phải được “kích thích” về mặt thị giác khi lái xe, nhằm giữ độ phản xạ ở mức cao nhất. Nếu không có sự kích thích, tức quãng đường di chuyển không có cảnh vật, dài, ít thay đổi địa hình, não giờ đây không còn phản ứng nhanh nhạy nữa, qua đó giảm khả năng phản xạ, khiến tài xế giảm sự chú ý. Mặc dù tài xế vẫn làm chủ được vô-lăng, nhưng có thể bị quên sự việc hoặc sự vật trên đường như biển báo hiệu, lối ra.

Đó cũng là lý do hầu hết các cao tốc được thiết kế hạn chế tối đa các đường thẳng dài. Tại Việt Nam, Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5729/2012 về đường cao tốc ghi rõ không nên thiết kế các đoạn tuyến thẳng trên đường cao tốc dài quá 4 km, nên thay các đoạn thẳng quá dài bằng các đường vòng có góc chuyển hướng nhỏ với bán kính lớn (5-15 m) để chống đơn điệu và lóa mắt do pha đèn về ban đêm. Đây là cách giúp hạn chế sự đơn điệu của quãng đường, buộc tài xế phải tập trung đánh lái, qua đó ngăn buồn ngủ.

Để phòng tránh hiện tượng thôi miên trên cao tốc, tài xế cần ngủ đủ trước mỗi hành trình. Ở những đoạn đường dài và không có cảnh vật, nên chạy liên tục tối đa 2 giờ, sau đó nghỉ ngơi khoảng 15 phút rồi tiếp tục.

Ngoài ra nên duy trì đủ nước, song song với cà phê hoặc trà. Nếu cảm thấy buồn ngủ và mất tập trung khi lái xe, thay vì nghe nhạc với giai điệu đều đều, tài xế có thể nghe podcast, ebook để não bộ luôn kích thích theo sự thay đổi của nội dung tác phẩm. Bên cạnh đó có thể mở cửa sổ để lấy khí tươi. Cuối cùng, không nên ăn quá no trong những chuyến hành trình dài.

Đây là video giám sát của đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng về tai nạn xảy ra lúc 14h20 ngày 14/7, tại Km 45 hướng đi Hà Nội. Chiếc xe 7 chỗ màu đen đã lao thẳng vào xe con đang dừng ở làn khẩn cấp, khiến ba người bị thương, may mắn không ảnh hưởng tính mạng.

Theo hình ảnh trong video, một người đi ra khỏi xe vài phút, đứng cạnh lan can đường, khi trở lại xe thì chiếc xe 7 chỗ bị nổ lốp đang lao nhanh tới. Cú va chạm mạnh khiến hai chiếc xe bị xoay chiều, hai chiếc xe bị hư hỏng nặng.

Vậy vấn đề chúng ta rút ra được ở đây là gì? Đó là làn dừng khẩn cấp trên cao tốc, cũng tiềm ẩn rủi ro chứ không an toàn 100% như nhiều người vẫn nghĩ. Một chiếc xe nổ lốp, một tài xế ngủ gật hay một vụ tai nạn gần đó đều có thể khiến người dừng ở làn khẩn cấp bị vạ lây.

Như vậy, trừ trường hợp bất khả kháng như xe hỏng, có vấn đề về sức khỏe, hãy hạn chế tối đa việc phải dừng ở làn dừng khẩn cấp để xử lý các nhu cầu cá nhân. Hôm xảy ra tai nạn, tôi cũng đi qua đây và nhận thấy có rất nhiều xe vào làn khẩn cấp, dừng rồi lại đi chỉ để giải quyết nhu cầu “ai cũng biết là gì”.

Trên đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng cứ vài chục km lại có một trạm dừng nghỉ, vì vậy nếu có kế hoạch tốt, thì hoàn toàn có thể xử lý nhu cầu cá nhân ở trạm đầu vào, giữa hoặc đầu ra cao tốc một cách thuận tiện. Với những con đường cao tốc dài mà không có trạm dừng nghỉ, không còn cách nào khác là chúng ta phải cố gắng giải quyết mọi nhu cầu cá nhân trước khi vào cao tốc mà thôi.

Còn trong trường hợp bất khả kháng về xe, sức khỏe tài xế, người trên xe mà buộc phải dừng lại, đừng quên làm động tác cơ bản là đưa xe vào làn khẩn cấp, bật đèn khẩn cấp và đặt chóp nón, tam giác cảnh báo cách xa phía sau xe để làn giao thông đi tới có thể tránh.

Chúc các bác tài luôn chuẩn bị sức khỏe tốt, xe trong tình trạng ổn để không gặp phải các vấn đề rủi ro khi vào cao tốc. Chúc các bác lái xe an toàn.

Sau 3 năm dùng ôtô điện, Hoàng Lâm (Hà Nội) luôn sạc xe khá suôn sẻ, nhưng vẫn có vài lần gặp những tình huống oái oăm. Hồi đầu năm, anh sạc ở một trụ công cộng, rồi ghé quán cafe. Khi pin đạt 90%, ứng dụng điện thoại thông báo sạc bị ngắt kết nối. Lâm kiểm tra thì dây sạc của mình đã bị rút, và thay vào đó là một xe khác.

Trên các mẫu xe điện, dây điện luôn được khóa cứng với trụ trong quá trình sạc, vì vậy sẽ không thể tùy tiện rút ra. Lâm tham khảo vấn đề này cùng một số người dùng kinh nghiệm hơn thì được biết trên trụ sạc luôn có nút “dừng khẩn cấp”. Khi vặn nút này, sạc sẽ ngắt kết nối, dây được mở khóa và rút ra dễ dàng.

“Họ dùng cách này để ngắt sớm sạc trên xe tôi, và gắn vào xe họ”, Lâm cho biết. Anh đã trình báo sự việc qua tổng đài chăm sóc khách hàng, nhằm đưa ra chế tài xử lý trường hợp trên.

Xe điện đang là phương tiện được khuyến khích trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam. Đã có hàng chục nghìn người Việt sử dụng loại xe này, tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn. Hầu hết tài xế đi xe điện cho rằng, khi sử dụng xe điện, cần thay đổi thói quen so với xe xăng, đó là lựa chọn, tính toán thời gian và địa điểm sạc phù hợp, khoảng thời gian sạc vừa đủ nhu cầu để chia sẻ cho người khác. Thông thường pin đạt 80% nên rút, để đảm bảo tuổi thọ cho pin. Tuy nhiên, vẫn không ít tài xế vấp phải nhiều trường hợp “khôn lỏi” như Hoàng Lâm đã gặp.

Nếu xe của Lâm bị ngắt kết nối để “cướp chỗ sạc”, thì xe của Minh Tú (TP HCM) cũng bị ngắt kết nối với cách tương tự, nhưng là để “cướp dòng điện”. Trong một lần sạc xe, khi quay về bãi sạc, Tú thấy xe của mình bị rút dây, trong khi xe taxi bên cạnh vẫn cắm (một trụ sạc có hai cổng). Tài xế taxi nói do “đang rất vội”, nên rút sạc xe Tú, để tập trung điện cho taxi, vì khi hai xe cùng cắm sạc ở một trụ, dung lượng điện nạp vào pin sẽ giảm so với chỉ một xe.

“Tài xế xin tôi không báo với tổng đài, sau khi tôi nói toàn bộ hành động của anh ta đã bị ghi lại bởi camera hành trình xe tôi”, Tú kể lại.

Không chỉ để chiếm chỗ sạc hay chiếm dung lượng sạc, một số tài xế còn bị mất chỗ chỉ vì những người khác không chịu di chuyển xe dù đã sạc xong từ lâu. Quy định của các hãng hiện nay đều có chế tài về việc quá giờ, ví dụ VinFast phạt 1.000 đồng/phút nếu pin đã đầy mà tài xế không ngắt kết nối. Tuy nhiên, một số người dùng lách luật, ngắt kết nối, và tiếp tục đỗ tại chỗ. Ngoài ra, không ít lần những chủ xe xăng vẫn đỗ trong vị trí dành cho xe điện “không chút xấu hổ”, theo lời Minh Tú.

Tại Việt Nam, có khoảng hơn 150.000 cổng sạc chính hãng của hãng xe điện nội địa VinFast, có mặt tại 63 tỉnh thành toàn quốc. Số lượng trạm, trụ sạc của bên thứ ba ít hơn rất nhiều, chỉ khoảng dưới 100 điểm sạc, số liệu được đăng tải trên website, ứng dụng chính thức của của công ty. Trụ sạc VinFast độc quyền, các trụ sạc bên thứ ba mở cho mọi loại xe điện.

Những lưu ý khi sử dụng trạm sạc công cộng

Hoàng Lâm, Minh Tú hay nhiều tài xế xe điện khác đều cho rằng, việc sạc điện không chỉ cần các chế tài từ nhà cung cấp, mà bản thân người sử dụng ôtô cũng cần có ý thức tôn trọng lẫn nhau. Lâm cho rằng, ngay cả xe xăng, trong những lúc thiếu xăng hoặc giờ cao điểm, tài xế cũng phải xếp hàng đợi, trong khi với xe điện, trạm sạc đã khá nhiều, nhưng vẫn trong quá trình phát triển, chưa thể đáp ứng được tất cả nhu cầu cùng một lúc.

Khi dừng đỗ để sạc xe điện nơi công cộng, các tài xế nên xem trước về số lượng đầu sạc còn trống trên ứng dụng, nhằm tránh mất thời gian tìm ô sạc. Bên cạnh đó, trong quá trình sạc, cần nắm rõ khoảng thời gian sẽ đầy pin, được hiển thị trong ứng dụng điện thoại, nhằm đưa xe ra khỏi ô đỗ khi đã đầy. Cần để số điện thoại bên trong xe trong quá trình sạc, để người khác có thể liên hệ nếu có sự cố.

Khi sạc, không tự ý nhấn nút dừng khẩn cấp trên trụ sạc, trừ những trường hợp nguy hiểm, không thể kiểm soát như xe báo lỗi, hệ thống pin có vấn đề, có mùi lạ… Trường hợp có xe đỗ sai vị trí, chắn đường các phương tiện ra vào bãi sạc, hoặc chiếm dụng trái phép cổng sạc, chủ xe cần ghi hình bằng chứng, và thông báo với ban quản lý bãi sạc để xử lý.

Theo người dùng, với những điểm có số lượng trụ sạc lớn, nhà cung cấp nên bố trí nhân viên an ninh để hướng dẫn cũng như kiểm soát người vào sạc, và cũng cần có những quy định, chế tài mạnh tay hơn với người không tuân thủ.

Nếu trụ sạc chính hãng không còn chỗ, chủ xe có thể đưa xe đến các bên thứ ba, hoặc chọn giờ thấp điểm để sạc. Thông tin về trạm sạc, như số trụ, thời gian mở cửa có thể tìm thấy trên ứng dụng bản đồ Google Maps, hoặc trên website của nhà sản xuất.

Hồ Tân

An toàn chủ động (Advanced Driver-assistance System – ADAS) là một tập hợp các tính năng an toàn, hoạt động một cách tự động nhằm giảm thiểu thiệt hại cho con người và phương tiện trong những tính huống nguy hiểm, có khả năng xảy ra va chạm, hoặc khi hệ thống phát hiện có lỗi vận hành nghiêm trọng đến từ tài xế, khiến khả năng cao xảy ra va chạm khi tham gia giao thông.

Hệ thống an toàn này sử dụng các linh kiện như radar, cảm biến siêu âm, camera để quét, phân tích và đo khoảng cách từ phương tiện đến các vật thể, hoặc phát hiện lỗi của tài xế, từ đó tự động can thiệp như giảm tốc độ, đánh lái, phanh trong trường hợp tài xế không làm những điều này để tránh tai nạn.

Trước đây, ADAS là trang bị chỉ thấy trên những dòng xe đắt tiền, cao cấp. Với sự phát triển của công nghệ, xe điện, các tiêu chuẩn an toàn ngày càng đòi hỏi cao, hệ thống ADAS giờ đây đã có mặt trên các phương tiện giá rẻ.

Các tính năng tiêu biểu của ADAS bao gồm ga hành trình chủ động giúp xe tự động tăng, giảm tốc độ, giữ khoảng cách cố định với xe phía trước, tự cụp đèn pha khi có xe ngược chiều phía trước để giảm chói, cảnh báo điểm mù, tự động lùi chuồng, tự động giữ làn, tự phanh khi có vật cản, cảnh báo buồn ngủ…

Công nghệ ngày càng phát triển, nhưng ADAS vẫn chỉ là những tính năng hỗ trợ, tức không thể độc lập vận hành chiếc xe trong mọi tình huống. Vì thế, việc quá tin tưởng và phó mặc an toàn của người trên xe cho ADAS là sai lầm mà nhiều tài xế mắc phải. Dưới đây là những vấn đề cần hiểu rõ về ADAS.

ADAS không hoạt động mọi lúc mọi nơi

Thông thường, ADAS mặc định là bật khi khởi động xe. Trên một số dòng xe sẽ cho phép tài xế vô hiệu hóa một hoặc toàn bộ các tính năng ADAS, bằng nút bấm hoặc menu điều khiển. Tuy nhiên, khi khởi động lại xe ADAS sẽ tự động bật lại. Một số nhà sản xuất thì mặc định ADAS luôn hoạt động, tài xế không thể tắt. Chính vì thế, nhiều tài xế có thể nghĩ rằng hệ thống này luôn trong trạng thái hoạt động, tuy nhiên ADAS cần nhiều điều kiện để có thể được kích hoạt.

ADAS có thể hoàn toàn bị vô hiệu hóa, tắt một hoặc nhiều tính năng khi điều kiện môi trường không cho phép, gây ảnh hưởng đến tầm nhìn hoặc cụm cảm biến bị che phủ, cản trở. Ví dụ như khi trời mưa to làm cản tầm nhìn của camera, khiến phanh tự động không kích hoạt khi gặp vật thể.

Các điều kiện khác để ADAS hoạt động bao gồm người ngồi trong xe cài dây an toàn đầy đủ, tầm nhìn xung quanh xe thông thoáng, cửa phải được đóng, camera/cảm biến không bị che phủ hoặc bẩn, dải tốc độ trong mức cho phép… Lưu ý rằng điều kiện cần và đủ để ADAS hoạt động là khác nhau trên mỗi xe, được ghi rõ trong sách hướng dẫn sử dụng.

Nếu hệ thống ADAS bị vô hiệu hóa, trên màn hình lái hoặc màn hình thông tin sẽ hiện đèn cảnh báo, hoặc hiển thị bằng đèn đỏ ở nút bấm các chức năng ADAS.

Kiểm soát hành trình thích ứng không thể phát hiện xe phía trước đứng im

Trên một số xe tính năng ga hành trình chủ động chỉ có thể hoạt động ở một dải tốc độ cố định, ví dụ 30-150 km/h. Tốc độ xe trên hoặc dưới mức này sẽ khiến tính năng bị hủy bỏ. Thông tin này được ghi rõ trong sách hướng dẫn sử dụng.

Trên một số xe, hệ thống ga hành trình chủ động không có khả năng phát hiện vật thể đứng yên, có thể khiến tính năng này bị hủy bỏ khi có xe dừng đỗ phía trước đường đi.

Thông thường khi ga hành trình tự động bị hủy bỏ, xe sẽ phát ra tiếng báo hiệu. Lúc này tài xế nên chủ động tăng giảm ga, phanh để đảm bảo an toàn khi lưu thông.

Phanh tự động không phải lúc nào cũng được kích hoạt khi phát hiện vật thể phía trước

Phanh tự động khi phát hiện vật cản sẽ được kích hoạt, với điều kiện là tài xế đang trong trạng thái không nhấn phanh. Nếu tài xế rà phanh, hệ thống sẽ tự hiểu rằng tốc độ của xe đang dưới toàn quyền kiểm soát của tài xế, do đó hệ thống không can thiệp. Chính vì thế, phanh tự động chỉ can thiệp vào những lúc tài xế lơ là, quên phanh khi có vật cản.

Bên cạnh đó, nếu vật thể ở ngoài vùng quét của radar đặt ở mũi xe, phanh tự động sẽ không được kích hoạt, ví dụ như trong tình huống hai xe tông lệch nhau, không phải tông trực diện.

Lưu ý rằng ADAS chỉ là tính năng hỗ trợ, giảm thiểu rủi ro khi lái xe, chính vì thế tài xế không chủ quan, lơ là khi lái cho dù ADAS đang hoạt động. Sự phán đoán của ADAS về các tình huống nguy hiểm có thể không chính xác, tài xế nên là người chủ động đưa ra quyết định để tránh xảy ra va chạm trong những tình huống nguy hiểm.

Hồ Tân